In het beroepsonderwijs wordt het Meester – Gezel model vaak als een ideaal model gezien. De evolutie hiervan biedt nog veel meer perspectief. Voor de “meester”, de “gezel” en juist ook voor de ontwikkeling van kleine bedrijven en ZZP-ers.
Het Meester-Gezel denken wordt vaak genoemd als een goed voorbeeld bij het opleiden van vakmensen. En dat is het in veel opzichten ook. In veel beroepen is de directe transfer tussen een ervaren professional en een student een zeer effectief opleidingsmodel. Het is wel een wat traditionele benadering en een voorbeeld van een klant-leveranciersrelatie.
In de actualiteit van het beroepsonderwijs ervaren we een veranderende rol van de student. De student is zelden meer het “lijdend voorwerp” in een leerproces. De student is telkens meer een volwaardig onderdeel van een leerproces dat gekenmerkt wordt door co-creatie. Die co-creatie vindt plaats in de driehoek school <=> student <=> bedrijf. Evolutie van een enkelvoudige relatie, naar een wederzijdse relatie naar echte co-creatie.
Graag zoom ik verder in op de meerwaarde van de student in deze samenwerking en relateer ik dat aan de context van provincie Flevoland en de stad Almere. Het werkgebied van onze mooie ROC. De ontwikkeling van een meer circulaire economie is een groot speerpunt en simpelweg ook een noodzaak. Dat biedt veel kansen.
Het bedrijfsleven in het zuidelijk deel van de provincie en de stad kenmerkt zich door veel kleinbedrijf en ZZP-ers. Dat zegt iets over het ondernemerschap en de pioniersgeest die voelbaar zijn. Tegelijkertijd ervaren we dat onze studenten zelden bij deze bedrijven stage lopen en wij deze ondernemers zelden in het kader van een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) in ons ROC ontmoeten. Dat is om meerdere redenen ontzettend jammer. Een waardevolle co-creatie is er zo nog niet.
Terug naar meerwaarde van onze studenten. Een voorbeeld: Zij worden in hun studie geconfronteerd met de impact die technologie heeft. En het tempo waarin zich dat ontwikkelt. In de zakelijke dienstverlening zien we dat die expertise van onze studenten juist van grote meerwaarde is voor bedrijven. En de context van het bedrijf blijft leerzaam voor de student. Zo ontstaat een zeer waardevolle co-creatie waarin studenten zich ontwikkelen, bedrijven daarin participeren en de kennis van onze studenten benutten. Dit is een voorbeeld van het Meester – Gezel 2.0 leren waarin de rollen ook omgedraaid zijn. In ons New Tech Business programma brengen we dat in de prakrijk.
In het MBO is de disseminatie van kennis belangrijk. Juist actuele en nieuwe expertise van onze studenten kan van meerwaarde zijn voor bedrijven en instellingen. Dat is in het perspectief van de economische ontwikkeling in Almere en het grote aandeel van kleine en eenmansbedrijven een kans die we meer kunnen benutten. Juist hier ligt het potentieel om de bedrijven toegang te geven tot kennis die kan helpen efficiënter en effectiever te ondernemen en/of te groeien. En de kans voor studenten om te leren van pionierende ondernemers. Een eenvoudige win-win juist ook vanuit het perspectief van een circulaire economie.
De logische vraag is waarom deze co-creatie nu nog marginaal plaatsvindt. Een reden hiervan is dat het voor de meeste kleine ondernemingen bijna ondoenlijk is om een erkend stagebedrijf te worden. Dat vraagt heel praktisch om een forse tijdsinvestering die vaak een direct negatief gevolg heeft op de noodzakelijk omzet om het hoofd boven water te houden.
Voor dit probleem zijn vele oplossingen te bedenken. Bijvoorbeeld het stimuleren van samenwerking tussen kleine bedrijven of het anders organiseren van de begeleiding van stagiaires. Er zijn al goede voorbeelden zoals het Digilab project.
Welke oplossing we ook bedenken, we zullen het samen moeten doen in de triple helix. Want stuk voor stuk kunnen we het niet alleen.
De werkelijkheid waarin we ons nu bevinden is voortdurend aan verandering onderhevig en net twee weken oud. Een werkelijkheid met veel negatieve aspecten en effecten die we liever niet hadden meegemaakt. Toch zijn er niet alleen negatieve aspecten. Het Coronavirus heeft ook een katalyserend effect op creativiteit en innovaties. Wellicht zelf op transformaties..
In de afgelopen weken is er veel veranderd in hoe we in het middelbaar beroepsonderwijs met onze studenten – kunnen – werken. Was er in eerste instantie sprake van een toenemende aandacht voor hygiëne en groepsomvang, al snel werden onze gebouwen gesloten voor fysieke onderwijsactiviteiten, en niet veel later ook voor fysieke examinering die nog wel RIVM richtlijn proof was.
En hoe gaan we om met deze nieuwe realiteit? Het is niet zo gek dat we massaal ICT toepassingen zijn gaan ontdekken en gebruiken om onderwijs en examinering op afstand te geven en ondersteunen. Het is ronduit spectaculair om te ervaren hoe in maximaal 5 werkdagen bestaand onderwijs is omgebouwd. In veel verschillende uitvoeringsvarianten. Van docenten die voor de camera in het leslokaal digitaal hun les verzorgen tot geheel doordachte interactie webinars en nog veel meer.
Al deze mogelijkheden zijn niet ontstaan na 12 maart, die waren er al. Maar er was blijkbaar onvoldoende aanleiding of noodzaak om ze wel te benutten. Logisch omdat wij als docenten met liefde voor ons vak graag binnen de muren van ons klaslokaal met studenten aan het werk zijn. Logisch omdat de sociale component van onderwijs heel erg belangrijk is, voor vele collega’s een reden voor het vak van docent te kiezen.
Onlogisch omdat de inzet van ICT om efficiënter informatie over te kunnen dragen kan leiden tot tijdsbesparingen die we kunnen benutten om onze studenten beter te begeleiden. Meet ruimte voor echt contact en echte dialoog. Die vraag en behoefte neemt al jaren sterk toe..
Het toepassen van ICT in het onderwijs is een vraagstuk waarmee ik al tijdens mijn studie – toen de pc eind jaren tachtig breed haar intrede deed – werd geconfronteerd. De opkomst van het internet luidde een volgende fase van mogelijkheden in en zo gaat de ICT evolutie continu door en blijft dit vraagstuk actueel.
Een vaak gehoord argument is dat docenten onvoldoende ICT-vaardig zijn om mee te gaan met de toenemende digitalisering. Ik heb daar sterke twijfels bij. Er zijn veel voorbeelden te noemen die deze stelling ontkrachten, de ervaringen van de afgelopen twee weken spreken voor zichzelf: heel studerend Nederland is in één keer volledig digitaal. Natuurlijk lukt dat op ene plek beter dan de ander een de ene docent beter dan de andere… Weer even terug naar het continue vraagstuk van het toepassen van ICT in het onderwijs. Onderstaand plaatje dateert van begin jaren 90 en onderscheid twee herkenbare dimensies, die van de ontwikkeling in het onderwijs en technologie.
Het zorgt er wellicht voor dat we in ons klassieke “lesscript” blijven hangen. Met dezelfde vraagstukken: Wie was er aanwezig? Hoe registreer ik presentie? Hoe organiseer ik de “online” klas, etc.
De meest logische en hanteerbare toepassing van ICT is die langs de lijn van optimalisatie. De techniek stelt ons in staat om processen te automatiseren en efficiënter te communiceren. De docent die nu in een leeg lokaal voor het whiteboard en camera lesgeeft gebruikt ICT op deze manier. Daar hoeft helemaal niets mis mee te zijn.
De interessante vraag is hoe we de mogelijkheden van de techniek kunnen benutten om nieuwe vormen van leren vorm te geven. Andere manieren van denken en anders werken om zo een nieuwe “leerrealiteit“ te ontwerpen. Het gebruiken van ICT als wezenlijk onderdeel van het samenwerkings- en leerproces. Sociale media zijn niet meer weg te denken en maken niet slechts onderdeel uit van ons privébestaan en verdienen een constructief onderdeel van het leerproces te zijn.
Dat in combinatie met de echte ontmoeting, het echte gesprek, de echte verbinding tussen docent en studenten en studenten met elkaar. Het zijn verschillende dimensies die elkaar kunnen versterken en niet uitsluiten.
Hoe mooi zou het zijn als de nieuwe realiteit die ontstaat als katalysator kan dienen om beide dimensies wat vaker bij elkaar te brengen. Het kan bijna niet anders dan dat de aanwezige denkkracht en ondernemerschap onder docenten die zich nu zo manifesteert ervoor gaat zorgen dat komende maanden de basis wordt gelegd voor transformatie naar een nieuwe onderwijsepisode.
Dan kijken we over een aantal jaar niet alleen terug op een heftige en verdrietige periode, maar ook op een momentum waarin we een belangrijke stap gezet hebben naar meer duurzaam en cyclisch leren in het beroepsonderwijs.
Als groot liefhebber van de schaatssport geniet ik iedere vier jaar van de Winterspelen. Het is geen toeval en echt een gevalletje synchroniciteit dat ik een nieuw MBO College mag realiseren aan het Winterspelenplein: MBO College Poort. En dan niet op nummer 35a of 9c, nee gewoon op nummer 1. In heel ons land is er geen tweede Winterspelenplein, dat maakt het extra bijzonder. Wat veel mensen nog niet weten is dat we hier niet zomaar een school realiseren maar dat hier echt sprake is van “het Wonder aan het Winterspelenplein“.
Al jaren zijn we met alle collega’s hard aan het werk om het middelbaar beroepsonderwijs in Almere te versterken, te verbeteren en bovenal veel herkenbaarder te positioneren. Er is al heel veel werk verzet. Het sluitstuk van deze operatie is het realiseren van dit onderwijs in eigentijdse en bijzonder gebouwen. En één van de drie gebouwen is dit nieuwe gebouw aan het Winterspelenplein.
Op dit moment zijn we met MBO College Poort op een paar honderd meter gevestigd in tijdelijke huisvesting. Zo kunnen studenten en collega’s iedere dag zien hoe de nieuwe school vordert. Op 4 mei 2017 hebben we de eerste paal geslagen en begin mei 2018 is het schoolgebouw al helemaal klaar. Studenten die deze zomer een diploma krijgen, zullen dit al in het nieuwe gebouw krijgen. Vanaf augustus krijgen alle zittende en nieuwe studenten van MBO College Poort les in het nieuwe gebouw.
Een school aan het Winterspelenplein kan natuurlijk niet zonder sport. De Sport en Bewegen opleidingen van ons ROC is daarom ook onderdeel van deze school. In een omgeving die sport ademt en waar het Almere Kenniscentrum Talent (AKT) en het Topsportcentrum op een steenworp afstand liggen. En er is meer dan alleen sport in deze bijzondere school. Alle dienstverlenende opleidingen op niveau 4 – denk hierbij aan economische, juridische en administratieve opleidingen – en de meer op vrijetijd en ondernemen gerichte opleidingen maken ook onderdeel uit van deze school. Mooie en ook kwalitatief goede opleidingen met een prima perspectief op een baan of vervolgopleidingen.
En tot slot wil ik nog iets over het schoolgebouw zelf. Het wordt een erg duurzaam gebouw, maar bovenal wordt het een heel mooi gebouw. Met een atrium van drie verdiepingen. Het gevoel van ruimte en het gebruik van veel natuurlijke materialen zal zorgen voor een bijzonder prettige omgeving voor studenten en medewerkers. Bedacht door architect Burton Hamfelt en gebouwd door Lithos bouw en ontwikkeling. Een parel voor de stad Almere en misschien wel de mooiste school van Almere, de provincie en de metropoolregio. Met recht een wonder.. Vertel dat gerust door…
Recent hadden we een bijeenkomst als onderdeel van de strategieverkenning voor onze ROC’s. In de afgelopen maanden ben ik met een aantal collega’s de rol van technologie hierbinnen aan het verkennen. In de dialoog hierover kwam de metafoor uit de Retail naar voren. Veel mensen bekijken en passen kleding in winkels om dat later via internet te bestellen. Dat is immers vaak goedkoper. Winkelen is een soort beleving geworden, kopen een heel andere. We herkennen dit in de vele lege winkelpanden die we overal zien.
Interessant aan deze metafoor de vraag waar het leren plaatsvindt en wat de beleving bij docenten, studenten en bedrijven of instellingen is. Hoe zien wij de toekomst, staan we er open voor of ontkennen we die?
Bij het bezoeken van bedrijven ontmoeten we het beeld dat zij graag met onze studenten willen werken. Dat werken is ook het investeren in groei en competentieontwikkeling van studenten. Hierbij wordt een positieve houding van een student verwacht; fatsoenlijk, leergierig en in staat om te leren. Kennis van de nieuwste technologie wordt juist niet verwacht. Bedrijven beseffen genoeg dat het onderwijs hier maar beperkt toe in staat is.
Reflectie op ons onderwijs levert vaak de ambitie op meer op de individuele student gerichte leerwegen te aan te willen bieden. Daarbij is het ook de vraag hoe we technologie in kunnen zetten om studenten beter en efficiënter te laten leren. Er schuilt een gevaar in een focus op technologie. Welke competenties heeft een student nodig voor het benutten van die technologie. Metacognitie is in deze context belangrijk en wordt nog wel eens onderschat.
De ontwikkeling van metacognitieve competenties van studenten kan een belangrijke bijdrage leveren bij het vergroten van het rendement van ons onderwijs. Een kritische vraag daarbij is vanzelfsprekend hoe het met onze eigen competenties op dit vlak gesteld is? Zijn we ons bewust van het feit dat wij meestal ook de eerste hit op Google gebruiken?? Innovatie is van alle tijden. Interessant is het onderstaande plaatje.
Zowel het gebruik van nieuwe technologische mogelijkheden als het beter benutten van allang bestaande technologieën biedt kansen. Het interessantst is het combineren van beiden. Nieuwe technologieën die door anders te denken nieuwe mogelijkheden bieden. Daar ligt de uitdaging. Als we ons daar bewust van zijn en dit samen met de bedrijven en instellingen verkennen die onze studenten straks willen hebben, kan het niet anders dan dat kijken kopen is. En als wij het niet doen, doen anderen het zeker..
Een veelgehoorde vraag de laatste weken was wat Route 66 in het schooljaar 2012-2013 gaat doen. Vlak voor de zomer hebben we onze activiteiten van het afgelopen schooljaar geëvalueerd. Onze conclusie was onder andere dat we het afgelopen jaar een beetje zijn vastgezogen in de structuur en cultuur van de staande organisatie.
Wij hebben besloten ons hier weer los van te maken en actief aan de slag te gaan met nieuwe initiatieven. Zo gaan we aan de slag met een groot aantal collega’s om het gedachtengoed van het werken de principes van Theory U te verbreden. Hiervoor is iedere collega van het ROC Flevoland, ROC van Amsterdam en het Voortgezet Onderwijs van Amsterdam van harte welkom. De uitnodiging vind je in de link: Get your Kicks on Route 66 . Daarnaast gaan we een e-book opzetten met voorbeelden van wat er al goed gaat in onze organisaties, gebaseerd op het gedachtengoed van Route 66.
Dit filmpje geeft een beeld van mijn evaluatie en ambitie. (Wel even het geluid aanzetten!)
Een veelgehoorde vraag de laatste weken was wat Route 66 in het schooljaar 2012-2013 gaat doen. Vlak voor de zomer hebben we onze activiteiten van het afgelopen schooljaar geëvalueerd. Onze conclusie was onder andere dat we het afgelopen jaar een beetje zijn vastgezogen in de structuur en cultuur van de staande organisatie.
Wij hebben besloten ons hier weer los van te maken en actief aan de slag te gaan met nieuwe initiatieven. Zo gaan we aan de slag met een groot aantal collega’s om het gedachtengoed van het werken de principes van Theory U te verbreden. Hiervoor is iedere collega van het ROC Flevoland, ROC van Amsterdam en het Voortgezet Onderwijs van Amsterdam van harte welkom. De uitnodiging vind je in de link: Get your Kicks on Route 66 . Daarnaast gaan we een e-book opzetten met voorbeelden van wat er al goed gaat in onze organisaties, gebaseerd op het gedachtengoed van Route 66.
In de link een filmpje dat een beeld geeft van mijn evaluatie en ambitie. (Wel even het geluid aanzetten!)
Afgelopen vrijdag was ik te gast bij “Touching The Community Soul” een traject van Universiteit Nijenrode als inleider van een dialoogsessie in het middagprogramma. Tot mijn grote verrassing was Adam Kahane als keynote te gast in de ochtend. De schrijver van het boek “Power and Love” nam ons mee in zijn visie op de balans tussen macht en liefde. Binnen de Route 66 beweging is dit een van de dilemma’s. Ruimte geven voor dialoog, veel aandacht voor elkaar en de dingen die we ervaren is belangrijk. Aan de andere kant rekent de overheid ons af op “harde criteria” zoals oplediinsgrendement, aanwezigheid van studenten etc. Het verhaal en de visie van Kahane sluiten naadloos aan op dit dilemma. De video in de link geeft een mooie impressie.
